گردشگری و بومگردی

کاروانسراها، اقامتگاه ها، هتل ها چگونه در طول زمان شکل گرفتند ؟

نیاز انسان به سر پناه و مامن در طول سفر از روزگاران باستان مورد توجه بوده است ، در ایران در گذشته های بسیاری دور آثار مظاهری از این گونه بناها و استراحتگاه ها در بین راه ها بسیار دیده می شود .که تعداد فراوانی از آن ها را می توان از نظر شیوه و ساخت این بناها از شاهکارهای معماری عصر خود به حساب آورد. به طور مثال هردوت تاریخ نگار یونانی از ساختمان هایی یاد می کند که به دست هخامنشیان میان شوش و سارد بنا شده بود و بناهایی که با نام کاروانسرا و چاپارخانه از آن یاد می کردند .

در یک تعریف ساده ، کاروانسرا به ساختمان و محلی اشاره دارد که کاروان یا قافله را در خود جای می دهد. و آنجا اقامت می کنند. در زمان های گذشته قا فله هایی که به هر دلیلی اعم از تجاری ، کاری ، شخصی ، بین شهر های مختلف در حرکت بودند جهت ا قامت و استراحت خود در این مکان ها توقف می کردند.

در واقع کاروانسرا در خاورمیانه به مسافرهانه ها یا مهمان خانه هایی می گویند که دارای حیاط بزرگی بودند و به صورت کوچک و بزرگ ساخته می شدند ، که به کاروانسراهای بزرگ " تیم " می گفتند وبه اشکال مختلفی با معماری خاص و جایگاه های متفاوت آن ها ساخته می شدند .

از پر رونق ترین دوره ی احداث و رونق کاروانسراها می توان به دوره صفویه اشاره کرد ، زیرا در این دوران بود که شاه عباس یکم با توجه به تدبیر خود تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم گرفت و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می دانست . در نوشته های تاریخی و گذشته های دور از کاروانسرا ها با عناوین مختلفی یاد می کرده اند مانند رباط ، ساباط ، تیم و .... که هر کدام از آن ها تعریف جداگانه ای دارند و به اقسام مختلفی تقسیم می شوند و بسیاری از محققان و صاحب نظران معماری کاروانسراهای ایرانی را به خصوص در این دوره(صفویه) مهم ترین نشانه پیروزی و موفقیت اشتهار معماری ایران به شمار آورده اند.

اما با گذشت زمان وانقلاب صنعتی و استفاده از وسایل نقلیه و حمل و نقل آن عصر و همچنین با تعامل اندیشه ها ، فناوری ها و دستاوردهای اقوام مختلف در جهان وتبادل آن ها با یک ودیگر تاثیر شگرفی بر استفاده از کاروانسراها گذاشته شد به طوری که دیگر مانند قبل رونق آغازین خود را نداشتند. و کم کم جای خود را به مسافرخانه ها ، هتل ها ، خانه ها ، کلبه ها و اقامت گاه دادند.

بنا به تعریفی که انجمن بین المللی بوم گردی در سال (1980) ارائه داده است بوم گردی سفری مسئولانه به مناطق طبیعی است که از محیط زیست حفاظت می نماید و زندگی بهتر و رفاه بیشتری را برای مردم محلی فراهم می کند. برای رزرو و اجاره اقامتگاه بوم گردی می‌توانید از طریق سایت ما اقدام نمایید.

طبیعت گردی با اینکه به مفهوم بوم گردی بسیار نزدیک است اما با تمامی معیارهای بومگردی منطبق نیست. بازدید از طبیعت با تله کابین و به طور کلی استفاده از تجهیزات مدرن با اینکه ممکن است آسیب کمتری هم به محیط برساند ولی ارتباطی درگیرانه و مملوس با طبیعت وجود ندارد. و نمی توان اصطلاح بوم گردی را به آن نسبت داد. طرح بوم گردی درواقع یک ایده و طرح کارآفرینی است که می تواند ، یک منبع پایدار برای اشتغال و رزق و روزی روستائیان و بومیان محلی باشد. و حفظ و حراست از منابع طبیعی و جذابیت های آن برای گردشگری حیاتی بوده و در صورتی که با احداث اقامتگاه های بوم گردی به طبیعت و آثار فرهنگی بی توجهی نشود ، شاهد افزایش آمار ورود جهانگردان ، افزایش اشتغال و در نهایت رشد اقتصادی خواهم بود. و همچنین اگر اقامتگاه های بوم گردی فاقد نظارت سازمان ها و نهادهای ذینفع باشد اثرات منفی آن به طبع زیاد خواهد بود چرا که اگر افراد غیر متخصص و یا اشخاصی غیر بومیان محلی اقدام به احداث اقامتگاه کنند امکان دارد که گردشگران با مشکلات فراوانی مواجه شوند و سرمایه گذاری آن در این بخش موفق نخواهد بود .

به این ترتیب می توان نتیجه گرفت موقعیت اقامتگاه بوم گردی مناسب گردشگران زمانی موفق خواهد بود ؛ که مکان آن اقامتگاه از لحاظ مشهور بودن و تعداد جذب گردشگر با مدیریت افراد کاربلد و متخصص به درجه بالایی رسیده باشد . یکی از تفاوت های اقامتگاه های بوم گردی با هتل نیز در این است که هتل به همراه نظارت مسئولین در هتل مقصد و هدف هیچ کدام از مسافران اقامت شده مشخص نیست . در حقیقت مسافران هتل ها باری اقامت گذرا ممکن است یک یا چند شب را در آن جا بمانند اما در اقامتگاه های بوم گردی قصد مسافر و نیت وی کاملا مشخص است و سطح ارتباط و تعامل بین مسافران و مسئولین اقامتگاه بسیار نزدیک و توام با همدلی است . در صورتی که در هتل مسافر ممکن است هیچ گونه همدلی با کادر و مدیریت هتل نداشته باشد .

حتی در زمینه غذا و خیلی موارد دیگر زیرا مسافران در اقامتگاه های بومگردی بیش تر با آداب ، رسوم و فرهنگ اقوام مختلف و سنت های آن ها آشنا می شوند.

تا اواسط دهه 1700 اصطلاح هتل برای اقامت در اروپا استفاده می شد و اولین آژانس مسافرتی توسط "توماس کوک" در انگلستان در اواسطه دهه 1800 میلادی افتتاح شد همراه با انقلاب صنعتی در سال 1760 این تور یک بلیط راه آهن و یک سفر ارائه می داد بعد از آن کم کم شروع به ساختن مسافرخانه ها و هتل های دیگردر جاهای مختلف کرد. و بعد از آن به مرور زمان شهرهای مانند ایتالیا ، فرانسه ، آمریکا ، هند و غیره شروع به ساختن کردند تا جایی که تری مونت در بوستون اولین هتل لوکس در مرکز شهر بود که دارای امکاناتی چون توالت اختصاصی ، قفل درب اتاق و منوی غذا بود و بعد از آن هتل ها در هر شهر و کشوری در جهان یکی پس از دیگری ساخته شدند. تا قرن بیستم که آغاز دورانی بود که هتل های جدید و معتبر با سرعت شروع به کار کردند به ویژه در خاورمیانه که به دلیل وجود طلای سیاه در کشورهای خاورمیانه نظر تمامی تجار جهان را به خود جلب کردند و همین امریکی از عواملی بود که باعث توسعه ی صنعت هتلداری و گردشگری در آسیا و خاورمیانه،جهان شد.و امروزه صنعت هتلداری به شکل امروزی نتیجه ی قرن ها رشد فرهنگی و اجتماعی در طول زمان است. چرا که باعث شد این صنعت در کنار صنعت گردشگری به یکی از قدیمی ترین تلاش های تجاری در جهان تبدیل شود. و به رشد و توسعه روز ا فزون برسد .

منبع : کاروانسراها چگونه شکل گرفته اند مجله چتراتا

کاروانسراها، اقامتگاه ها، هتل ها چگونه در طول زمان شکل گرفتند ؟

نیاز انسان به سر پناه و مامن در طول سفر از روزگاران باستان مورد توجه بوده است ، در ایران در گذشته های بسیاری دور آثار مظاهری از این گونه بناها و استراحتگاه ها در بین راه ها بسیار دیده می شود .که تعداد فراوانی از آن ها را می توان از نظر شیوه و ساخت این بناها از شاهکارهای معماری عصر خود به حساب آورد. به طور مثال هردوت تاریخ نگار یونانی از ساختمان هایی یاد می کند که به دست هخامنشیان میان شوش و سارد بنا شده بود و بناهایی که با نام کاروانسرا و چاپارخانه از آن یاد می کردند .

در یک تعریف ساده ، کاروانسرا به ساختمان و محلی اشاره دارد که کاروان یا قافله را در خود جای می دهد. و آنجا اقامت می کنند. در زمان های گذشته قا فله هایی که به هر دلیلی اعم از تجاری ، کاری ، شخصی ، بین شهر های مختلف در حرکت بودند جهت ا قامت و استراحت خود در این مکان ها توقف می کردند.

در واقع کاروانسرا در خاورمیانه به مسافرهانه ها یا مهمان خانه هایی می گویند که دارای حیاط بزرگی بودند و به صورت کوچک و بزرگ ساخته می شدند ، که به کاروانسراهای بزرگ " تیم " می گفتند وبه اشکال مختلفی با معماری خاص و جایگاه های متفاوت آن ها ساخته می شدند .

از پر رونق ترین دوره ی احداث و رونق کاروانسراها می توان به دوره صفویه اشاره کرد ، زیرا در این دوران بود که شاه عباس یکم با توجه به تدبیر خود تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم گرفت و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می دانست . در نوشته های تاریخی و گذشته های دور از کاروانسرا ها با عناوین مختلفی یاد می کرده اند مانند رباط ، ساباط ، تیم و .... که هر کدام از آن ها تعریف جداگانه ای دارند و به اقسام مختلفی تقسیم می شوند و بسیاری از محققان و صاحب نظران معماری کاروانسراهای ایرانی را به خصوص در این دوره(صفویه) مهم ترین نشانه پیروزی و موفقیت اشتهار معماری ایران به شمار آورده اند.

اما با گذشت زمان وانقلاب صنعتی و استفاده از وسایل نقلیه و حمل و نقل آن عصر و همچنین با تعامل اندیشه ها ، فناوری ها و دستاوردهای اقوام مختلف در جهان وتبادل آن ها با یک ودیگر تاثیر شگرفی بر استفاده از کاروانسراها گذاشته شد به طوری که دیگر مانند قبل رونق آغازین خود را نداشتند. و کم کم جای خود را به مسافرخانه ها ، هتل ها ، خانه ها ، کلبه ها و اقامت گاه دادند.

بنا به تعریفی که انجمن بین المللی بوم گردی در سال (1980) ارائه داده است بوم گردی سفری مسئولانه به مناطق طبیعی است که از محیط زیست حفاظت می نماید و زندگی بهتر و رفاه بیشتری را برای مردم محلی فراهم می کند. برای رزرو و اجاره اقامتگاه بوم گردی می‌توانید از طریق سایت ما اقدام نمایید.

طبیعت گردی با اینکه به مفهوم بوم گردی بسیار نزدیک است اما با تمامی معیارهای بومگردی منطبق نیست. بازدید از طبیعت با تله کابین و به طور کلی استفاده از تجهیزات مدرن با اینکه ممکن است آسیب کمتری هم به محیط برساند ولی ارتباطی درگیرانه و مملوس با طبیعت وجود ندارد. و نمی توان اصطلاح بوم گردی را به آن نسبت داد. طرح بوم گردی درواقع یک ایده و طرح کارآفرینی است که می تواند ، یک منبع پایدار برای اشتغال و رزق و روزی روستائیان و بومیان محلی باشد. و حفظ و حراست از منابع طبیعی و جذابیت های آن برای گردشگری حیاتی بوده و در صورتی که با احداث اقامتگاه های بوم گردی به طبیعت و آثار فرهنگی بی توجهی نشود ، شاهد افزایش آمار ورود جهانگردان ، افزایش اشتغال و در نهایت رشد اقتصادی خواهم بود. و همچنین اگر اقامتگاه های بوم گردی فاقد نظارت سازمان ها و نهادهای ذینفع باشد اثرات منفی آن به طبع زیاد خواهد بود چرا که اگر افراد غیر متخصص و یا اشخاصی غیر بومیان محلی اقدام به احداث اقامتگاه کنند امکان دارد که گردشگران با مشکلات فراوانی مواجه شوند و سرمایه گذاری آن در این بخش موفق نخواهد بود .

به این ترتیب می توان نتیجه گرفت موقعیت اقامتگاه بوم گردی مناسب گردشگران زمانی موفق خواهد بود ؛ که مکان آن اقامتگاه از لحاظ مشهور بودن و تعداد جذب گردشگر با مدیریت افراد کاربلد و متخصص به درجه بالایی رسیده باشد . یکی از تفاوت های اقامتگاه های بوم گردی با هتل نیز در این است که هتل به همراه نظارت مسئولین در هتل مقصد و هدف هیچ کدام از مسافران اقامت شده مشخص نیست . در حقیقت مسافران هتل ها باری اقامت گذرا ممکن است یک یا چند شب را در آن جا بمانند اما در اقامتگاه های بوم گردی قصد مسافر و نیت وی کاملا مشخص است و سطح ارتباط و تعامل بین مسافران و مسئولین اقامتگاه بسیار نزدیک و توام با همدلی است . در صورتی که در هتل مسافر ممکن است هیچ گونه همدلی با کادر و مدیریت هتل نداشته باشد .

حتی در زمینه غذا و خیلی موارد دیگر زیرا مسافران در اقامتگاه های بومگردی بیش تر با آداب ، رسوم و فرهنگ اقوام مختلف و سنت های آن ها آشنا می شوند.

تا اواسط دهه 1700 اصطلاح هتل برای اقامت در اروپا استفاده می شد و اولین آژانس مسافرتی توسط "توماس کوک" در انگلستان در اواسطه دهه 1800 میلادی افتتاح شد همراه با انقلاب صنعتی در سال 1760 این تور یک بلیط راه آهن و یک سفر ارائه می داد بعد از آن کم کم شروع به ساختن مسافرخانه ها و هتل های دیگردر جاهای مختلف کرد. و بعد از آن به مرور زمان شهرهای مانند ایتالیا ، فرانسه ، آمریکا ، هند و غیره شروع به ساختن کردند تا جایی که تری مونت در بوستون اولین هتل لوکس در مرکز شهر بود که دارای امکاناتی چون توالت اختصاصی ، قفل درب اتاق و منوی غذا بود و بعد از آن هتل ها در هر شهر و کشوری در جهان یکی پس از دیگری ساخته شدند. تا قرن بیستم که آغاز دورانی بود که هتل های جدید و معتبر با سرعت شروع به کار کردند به ویژه در خاورمیانه که به دلیل وجود طلای سیاه در کشورهای خاورمیانه نظر تمامی تجار جهان را به خود جلب کردند و همین امریکی از عواملی بود که باعث توسعه ی صنعت هتلداری و گردشگری در آسیا و خاورمیانه،جهان شد.و امروزه صنعت هتلداری به شکل امروزی نتیجه ی قرن ها رشد فرهنگی و اجتماعی در طول زمان است. چرا که باعث شد این صنعت در کنار صنعت گردشگری به یکی از قدیمی ترین تلاش های تجاری در جهان تبدیل شود. و به رشد و توسعه روز ا فزون برسد .

منبع : کاروانسراها چگونه شکل گرفته اند مجله چتراتا